Yayınlanan ISO 9001: 2024 Versiyonunun Önemli Noktaları
ISO 9001:2015 ve ISO 9001:2024 arasındaki güncellemeler, kalite yönetim sistemlerini mevcut dönemin ihtiyaçlarına ve gelişen iş dünyasına daha uygun hale getirmeyi amaçlamaktadır. ISO 9001:2024 standardı henüz resmi olarak yayınlanmamış olsa da, taslak (DIS – Draft International Standard) versiyonuna kıyasla temel farklılıklar aşağıdaki gibidir:
1. İklim Değişikliği Boyutu
- 2015: Standart, iklim değişikliğini doğrudan bir gereklilik olarak ele almıyordu. Çevresel konular kuruluşun bağlamı içinde dolaylı olarak değerlendirilebiliyordu ancak bunlar zorunlu değildi.
- 2024: Kuruluşlar, iç ve dış bağlamlarını değerlendirirken iklim değişikliğini doğrudan dikkate almalıdır. Bu, çevresel sürdürülebilirlik, karbon ayak izini azaltma ve iklim risklerini ele alma stratejileri geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır.
2. Sürdürülebilirlik
- 2015: Sürdürülebilirlik ilkesi, kalite yönetim sisteminde açıkça vurgulanmamıştı ve çevresel faktörler veya yasal uyumluluk yoluyla dolaylı olarak ele alınabiliyordu.
- 2024: Sürdürülebilirlik kavramı açıkça vurgulanmaktadır ve kuruluşların faaliyetlerinde çevresel, ekonomik ve sosyal sürdürülebilirliği sağlamaları beklenmektedir.
3. Dijitalleşme
- 2015: Dijitalleşme veya dijital dönüşüm gibi kavramlara hiçbir atıfta bulunulmamaktadır. Bilgi teknolojileri yalnızca bilgi yönetimi bağlamında ve sınırlı bir şekilde yer almaktadır.
- 2024: Dijitalleşme, kuruluşun bağlamı ve süreç tasarımı içinde dikkate alınması gereken önemli bir unsur haline gelmiştir. Bu entegrasyon, veri yönetimi, otomasyon ve siber güvenlik gibi konuları kalite yönetimiyle birleştirmektedir.
4. Risk Temelli Yaklaşım
- 2015: Risk temelli düşünce öncelikle kalite yönetim hedefleriyle bağlantılıydı. Tipik olarak ürün/hizmet kalitesi ve müşteri memnuniyeti açısından değerlendiriliyordu.
- 2024: Riskleri değerlendirirken çevresel, sosyal ve yönetişim etkileri de dikkate alınmalıdır. Başka bir deyişle, sosyal sorumluluk ve yönetişim artık kalite kadar önemlidir.
5. İlgili Tarafların Kapsamı
- 2015: İlgili taraflar müşteriler, çalışanlar ve tedarikçiler gibi temel gruplarla sınırlıydı.
- 2024: İlgili tarafların tanımı genişletildi. Çevre örgütleri, yerel topluluklar, yatırımcılar ve düzenleyiciler dahil olmak üzere daha geniş çevresel ve sosyal aktörler artık dikkate alınmalıdır.
6. Terminoloji Güncellemesi
- 2015: Geleneksel terimler kullanılıyordu. Bazı kavramlar günümüz iş dünyası ve teknolojik gelişmeler için yetersiz kalmıştı.
- 2024: Terminoloji güncellendi. Daha kapsayıcı, çağdaş ve cinsiyetten bağımsız bir dil tercih edildi. Bazı tanımlar da netleştirildi.
7. Kalite Hedeflerinin Değerlendirilmesi
- 2015: Kalite hedefleri belirleniyor, izleniyor ve gerektiğinde güncelleniyordu ancak etkinlikleri (ne kadar iyi başarıldıkları) derinlemesine analiz edilmiyordu.
- 2024: Hedef belirlemenin yanı sıra, bu hedeflere ulaşılma derecesi, sonuçlar üzerindeki etkileri ve sürekli iyileştirmeye katkıları sistematik olarak analiz edilmelidir.
ISO 9001 Kalite Yönetim Sistemi
