ISO 37001:2016 Yolsuzlukla Mücadele Yönetim Sistemi Nedir?
Temelini İngiliz Standardı (British Standart) 10500’den alan Standart global anlamda yolsuzlukla mücadele uygulamaları olarak bilinen mevzuat gerekliliklerini kapsar. Standardı benzersiz kılan iş dünyası tarafından, iş dünyası dili ile hazırlanmış olmasıdır. Standart açıkça operasyonel rehberlik sağlamakta ve iş dostu modeli ile cazip bir uyum aracı haline gelmektedir. ISO 37001:2016 Yolsuzlukla mücadele yönetim sistemi standarttı Ekim 2016’da yayınlanmıştır ancak şu anda ISO tarafından ‘’under development’’ yani yeniden gözden geçirilerek güncellenmektedir.
Neden önemlidir?
ISO 37001 sertifikalı bir profesyonel olmak, rüşvetle mücadele uzmanlığınızla kendinizi öne çıkarmanıza ve aynı zamanda şirketinizi rekabetten ayırmanıza yardımcı olur. Bu standart, potansiyel rüşvet risklerini yönlendirmek, tanımlamak, tespit etmek ve bunlara yanıt vermek için tasarlanmıştır.
ISO 37001 standardı, rüşvetle mücadele yönetim sisteminin kurulması, uygulanması, sürdürülmesi, gözden geçirilmesi ve iyileştirilmesine yönelik gereklilikleri sağlar. Standart, herhangi bir sektörden herhangi bir kuruluş ve karşılaşabilecekleri her türlü rüşvet için tasarlanmıştır. Bunun dışında bağımsız bir standart olarak uygulanabileceği gibi diğer yönetim sistemlerine de entegre edilebilir.
Hangi Standartlar ile Birlikte Uygulanabilir?
ISO 37001 Yolsuzlukla Mücadele Yönetim Sistemi Standardı tek başına uygulanabileceği gibi kuruluşun mevcut yönetim sistemleri ile ISO 9001, ISO 14001, ISO 27001, ISO 45001 vb. ile entegre bir şekilde kullanılmaya imkân verecek şekilde yüksek seviye yapısına uygun şekilde tasarlanmıştır. Dolayısıyla diğer yönetim sistemleri ile entegre şekilde uyarlanması kolay bir standarttır.
ISO 37001:2016 Yolsuzlukla Mücadele Yönetimi Sertifikasının Faydaları
- Kuruluş içerisinde olan veya oluşabilecek yolsuzlukları önleme, tespit etme ve ele almalarına yardımcı olur
- Hediyeleşme, ağırlama, bağış, sponsorluk, burs konularında standardizasyon sağlar
- İnsan Kaynaklarıyla ilgili işe alımdan – Mobbing’e kadar tüm süreci inceler
- Yetersiz çalışanların tespit edilmesi sağlanır
- Liyakatsiz çalışan istihdamını engeller
- Kuruluşun maddi-manevi tüm kaynaklarını doğru kullanımını sağlamaya yardımcı olur
- Tedarikçi seçimi, değerlendirmesi, öncelik verilmesi/verilmemesi gibi konuların doğru yönetimini sağlar
- Ödemelerin yönetimi (doğru öncelik verilmesi, zamanında ödeme yapılması, en az çift onay vs)
- Yönetim, yatırımcılar, iş ortakları, personel ve diğer paydaşlara güvence sağlar
- Yolsuzlukla mücadele için özel tasarlanmış ve süreci yönetmeye odaklı Risk Analizi, yolsuzlukla mücadeleye uygun hedefleme ve strateji belirlenmesi
- Yolsuzlukla savaşmaya yardım eder
- Etik kurul oluşturma (olası yolsuzluk ve gayri etik fiiller/davranışlar için)
- Etik iş kültürünü teşvik eder
- Kuruluşun tüm maddi-manevi varlıklarını etkin ve doğru korumada önemli rol alır
- Marka değerinizin güvenilir ve şeffaf olmasını sağlar
Hangi Kurumlar için Gereklidir?
ISO 37001, kuruluşunuzun büyüklüğü ve niteliğine göre karşı karşıya geldiği yolsuzluk ve rüşvet risklerine uyarlanabilen esnek bir araçtır.
Büyük, orta ve küçük ölçekli organizasyonlar, sağlık ve eğitim kurumları, finansal kuruluşlar, tedarik zinciri ve iş ortakları, teknoloji sektörü, inşaat sektörü, Madencilik sektörü, tarım sektörü, KOBİ’ler, kamu, özel sektör veya gönüllü (Dernekler) kuruluşlar.
ISO 37001:2019 Yolsuzlukla Mücadele Yönetim Sisteminin Ele Aldığı Yolsuzluk Türleri Nelerdir?
- Organizasyondan kaynaklanan yolsuzluklar,
- Kurum veya işletmeden rüşvet almak,
- Herhangi bir kuruluştaki kişiler tarafından yapılan yolsuzluk,
- Kamu veya özel sektörde yolsuzluk,
- Herhangi bir kurumun iş ortaklarının diğer ortakların bilgisi dışında yolsuzluğa bulaşması,
- Kuruluşa iş olanağı sağlamak amacıyla yürütülen faaliyetler,
- Doğrudan veya dolaylı olarak gerçekleştirilen yolsuzluk faaliyetleri,
- Kartel, dolandırıcılık, haksız rekabet suçu ve kara para aklama gibi durumlar ISO 37001 kapsamına girmektedir.
Rüşvet ve yolsuzluğa karşı işletmede alınması gereken önlemler olabilir
- Politika, Prosedür ve Şartname oluşturulurken, o işletmenin içinde bulunduğu işkolu, işin doğası, faaliyet yerleri, potansiyel risk faktörleri dikkate alınarak hazırlanmalıdır. Aynı zamanda rüşvet ve yolsuzlukla ilgili yasalar dahil olmak üzere tüm yasalarla uyum içinde olmalıdır. Gerektiği yerlerde çalışanlardan, sendika varsa sendikadan ve diğer paydaşlardan geri bildirim alarak politika ve prosedür oluşturulmalıdır.
- Tedarikçi, taşeron ve fasonları da kapsayacak şekilde rüşvet ve yolsuzluk politika ve prosedürü hazırlamak ve imzalatmak,
- Tedarikçi, taşeron ve fasonlarla yapılan anlaşmaların rüşvet ve yolsuzlukla ilgili maddeler de içermesi,
- Üst yönetimde bu konuyla ilgili sorumlu bir yönetici atamak ve tüm süreçlerin kontrol edilmesini sağlamak,
- Etik taahhütnamesi hazırlamak ve imzalatmak,
- İşletmede bir etik kurulu kurulması ve etik kurulunun tüm üyelerinin gizlilik sözleşmesi imzalaması,
- Disiplin prosedürünü rüşvet ve yolsuzluğu içerecek şekilde hazırlamak,
- Karar alma ve onaylama mercilerinin belirlenmesi: süreç, iş akışı, prosedür, talimat gibi belgelerin hazırlanarak personele duyurulması,
- İdari ve teknik şartnamelerin konuya uygun düzenlenmesi,
- İş süreçlerinde dikkat edilmesi gereken konularla ilgili bir “listeler” hazırlanması.
Örnek: Bir tedarikçinin sürekli aynı kişiyle toplantı yapmak istemesi ve sadece toplantıda o kişinin bulunmasını istemesi, yapılan satın almanın değerinden çok daha yüksek olması, iş yapılan firmalarda çok yakın akrabalık ilişkileri olanlara tolerans gösterilmesi tercih edilmesi… gibi.
İşe alım, terfi, eğitim gibi insan kaynakları uygulamaları, aynı zamanda performans değerlendirme, ücretlendirme gibi süreçlerde de rüşvet ve yolsuzluğa dikkat edilmesi gerekliliği tanımlanmalıdır.
Tüm süreçlerde şeffaflığın ve hesap verilebilirliğin vurgulanması ve bunun üst yönetim tarafından benimsenmesi gerekmektedir.
ISO 37001:2016 Yolsuzlukla Mücadele Yönetim Sisteminin İçeriği Nedir?
- Kapsam ve Tanımlar: Standardın amacı, kapsamı ve tanımları belirtilir.
- Referans Belgeler: Bu bölüm, ISO 37001 standardına atıfta bulunan diğer standartları ve belgeleri içerir.
- Terimler ve Tanımlar: Standartta kullanılan önemli terimler ve tanımlar açıklanır.
- Rüşvetle Mücadele Politikası: Kuruluşun rüşvetle mücadele politikasının oluşturulması ve iletilmesi sürecini içerir.
- Kuruluşun Yönetimi: Üst yönetimin rüşvetle mücadelede liderlik göstermesi ve taahhütlerini açıklaması gerekliliğini vurgular.
- Risk Değerlendirmesi: Kuruluşun rüşvet risklerini değerlendirmesini, önceliklendirmesini ve yönetmesini sağlar.
- Personel ve İş Ortağı İşlemleri: Personel işe alımında ve iş ortakları ile ilişkilerde rüşvet riskinin yönetilmesine odaklanır.
- Yolsuzluğun Önlenmesi ve Kontrolü: Rüşveti önlemek ve tespit etmek için alınacak önlemleri ve kontrolleri içerir.
- Finansal ve Ticari Kayıtlar: Kuruluşun mali ve ticari kayıtlarının doğruluğunu ve şeffaflığını sağlamak amacıyla gereken düzenlemeleri açıklar.
- Eğitim ve Farkındalık: Personelin ve ilgili tarafların rüşvetle mücadele politikası ve prosedürleri hakkında eğitilmesini ve bilgilendirilmesini vurgular.
- Değerlendirme ve İyileştirme: Rüşvetle mücadele yönetim sisteminin etkinliğini değerlendirme ve sürekli iyileştirme yaklaşımını içerir.
- Denetim, İnceleme ve Doğrulama: Kuruluşun iç ve dış denetimlerle rüşvetle mücadele yönetim sisteminin uygunluğunu ve etkinliğini değerlendirmesini sağlar.
Üç yıl geçerli olacak belgelendirme sürecinde, firmanın standarda bağlılığını ve sürekli iyileştirmesini sağlamak amacıyla yıllık ara denetimler uygulanmaktadır.
Yolsuzluk birçok ülke ve sektörde önemli bir ticari risktir. Bu, bir polis memuruna aşırı hız cezası için ödeme yapmak kadar önemsiz veya büyük bir sözleşmeyi kazanmak için ödeme yapmak kadar derin olabilir. Sistematik rüşvet ekonomik büyümeyi azaltır ve yatırımın cesaretini kırar. Yoksulluk ve sosyal eşitsizliklere sebep olur, en önemlisi yok edilmesi çok zordur.
CFE Academy bünyesinde alacağınız ISO 37001 Eğitim ve Belgelendirme Sertifikası ile Şeffaf ve Etik bir iş dostu modeli ile Kurumuzun başarılarını sağlayın. Bizlere sales@cfecert.co.uk adresinden ulaşabilirsiniz.
