Karayolu araçları için kaynak alınabilecek ISO standartları nelerdir?
ISO standartları, karayolu araçları, gemiler, uçaklar ve havacılık sistemleri de dahil olmak üzere taşımacılığın tüm yönlerini kapsayacak çalışmalar yürütmektedir. Tasarım, yapım ve kullanımdan otonom araçların yönlendirilme şekline kadar ISO standartları, güvenliği artırmak ve etkiyi azaltmak için ortak bir temel oluşturmaktadır. Aşağıda en yaygın kullanılan ulaşım standartları, bunları kimlerin geliştirdiği ve hazırlık aşamasındaki yeni projeler hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
İlgili ISO teknik komiteleri
- ISO/TC 22 Karayolu araçları
- ISO/TC 104 Yük konteynerleri
- ISO/TC 204 Akıllı ulaşım sistemler
Eğer aradığınızı bulamadıysanız, teknik komitelerin tam listesine buradan ulaşabilirsiniz.
Karayolu taşıtları için ISO standartlarından kim yararlanır?
- Tüketici: ISO standartları araç sürmeyi daha basit ve güvenli hale getirirken yolcuları (özellikle çocukları) ve yayaları korur ve araç satın alma maliyetini düşürür.
- Düzenleyici Otoriteler: ISO standartları, güvenlik ve kirlilik gibi konulardaki mevzuat için -düzenli olarak gözden geçirilen ve iyileştirilen- teknik temel sağlamaktadır.
- Üreticiler: ISO standartları güvenlik, kalite, performans ve çevresel etki için spesifikasyonlar sağlar. Dış kaynak kullanımına, adil rekabete, gelişmekte olan ülkelerden tedarikçilerin katılımına olanak tanıyan uyumlaştırılmış gereklilikleri ortaya koyar ve rekabetçi ihaleyi kolaylaştırarak maliyetleri düşürür.
Karayolu taşıtları için ISO standartları şu alanlarda kapsama sahiptir;
- Güvenlik
- Ergonomi
- Performans
- Test yöntemleri
- Çevre sorunları
- Yeni teknolojiler
Bu alanlardaki çalışmaların çoğu, şimdiye kadar 820’den fazla standart ve güncelleme geliştirmiş olan ISO teknik komitesi ISO/TC 22, Karayolu taşıtları’nın odak noktasıdır. Bunlar tekerlekler, fren sistemleri ve yol tutuş kabiliyeti gibi temel konulardan çarpışma koruması, çocuk emniyet sistemleri ve ergonomiye kadar uzanmaktadır.
Bu standartların birçoğunun amacı;
- Uyumluluğu, değiştirilebilirliği ve güvenliği geliştirmek veya
- Uyumlaştırılmış test prosedürleri için gereklilikleri belirtmek performansı değerlendirmek içindir.
Motosikletlerden otomobillere ve mafsallı yük araçlarına kadar tüm karayolu araçlarını kapsamaktadır.
Komite, yaklaşık 75 farklı katılımcı ve gözlemciden oluşmaktadır ulusal standart kuruluşlarının yanı sıra otomotiv sektörü dernekleri ve Dünya Sağlık Örgütü gibi uluslararası kuruluşlarlada iş birliği içerisindedir.
Elektrikli araçlar
- ISO/TC 22, Karayolu taşıtları, özellikle elektrikli, hibrid ve yakıt hücreli karayolu taşıtları için bir dizi standart geliştirmiştir. Bunlardan bazıları işlevsel güvenlik, test yöntemleri, yerleşik enerji depolama sistemleri ve yakıt tüketiminin ölçülmesi için gereklilikler sağlamaktadır.
Örnekler:
- ISO 17409, Elektrik tahrikli karayolu taşıtları – Harici bir elektrik güç kaynağı – Güvenlik gereksinimleri
- ISO 23274-1, Hibrit-elektrikli karayolu araçları – Egzoz emisyonları ve yakıt tüketimi ölçümleri
Akıllı ulaşım sistemleri
Karayolu taşıtları giderek artan bir şekilde güvenlik, trafik kontrolü, navigasyon, ücret toplama ve tanımlamayı geliştirmeye yönelik bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı sistem ve ağlarla donatılmaktadır.
Günümüzün iletişim yetenekleri, araçlara çarpışmaları öngörme ve önleme, bir kaza durumunda konumlarını acil servislere iletme, varış noktalarına en hızlı rotayı bulma, en güncel trafik raporlarından yararlanma, en yakın boş park alanını belirleme, karbon emisyonlarını en aza indirme ve multimedya iletişimi sağlama potansiyeli vermektedir.
- ISO/TC 204, Akıllı ulaşım sistemleri, esas olarak bu alana odaklanır ve 220’den fazla standart geliştirmiştir*.
* Bunlar arasında düzenlenmiş ticari yük araçları (TARV) için telematik uygulamalarına ilişkin ISO 15638 serisi ve viraj hızı uyarı sistemleri (CSWS) için performans gereklilikleri ve test prosedürleri sunan ISO 11067 yer almaktadır.
Lastikler ve diğer bileşenleri
- ISO/TC 31, Lastikler, jantlar ve vanalar, geliştirdi 78 standart, aşağıdakiler dahil ISO 4000 serisi üzerinde binek araç lastikleri ve jantları ve ISO 4249 serisi üzerinde Motosiklet lastikleri ve jantları.
Yol güvenliği
- ISO/TC 241, Karayolu trafik güvenliği yönetimi tarafından geliştirilen ISO 39001, Karayolu trafik güvenliği (RTS) yönetim sistemleri (Kullanım kılavuzuyla birlikte gereklilikler), Birleşmiş Milletler’in 2011-2020 Karayolu Güvenliği Eylem On Yılı’na önemli bir katkı olarak kabul edilmektedir.
- Gelecek ISO 39002, İşe gidip gelme güvenliği yönetiminin uygulanması için iyi uygulamalar, kuruluşların personelini korumak için kullanabilecekleri çözümler sunarak ve önlemler önererek yol kazalarının neden olduğu ölümlerin sayısını ve yaralanmaların şiddetini azaltmayı amaçlamaktadır.
- Yol güvenliği ile ilgili standartlar, örneğin engelliler için karşıdan karşıya geçmeyi daha güvenli hale getirmek için diğer ISO teknik komiteleri tarafından da geliştirilmektedir.
Araç güvenliği
Gelişmiş navigasyon sistemlerinden sürücüsüz araçlara kadar her şeyi bize sunan en son teknolojik gelişmelerle birlikte, tüm araç ömrü boyunca potansiyel riskleri tespit etmek için önlemler almak her zamankinden daha önemlidir.
– ISO 26262 (seri), Karayolu araçları
– İşlevsel güvenlik, olası sistem arızalarını önlemeye yardımcı olmak için otomotive özgü risk tabanlı bir yaklaşımın ana hatlarını çizer.
Hidrojen araç istasyonları
Eğer yakıt hücreli, elektrikli ve alternatif yakıtlı araçlar geleceğin araçlarıysa, bu araçlara yakıt ikmali için yeterli sayıda istasyon olması gerekmektedir.
Yeni bir teknik şartname,
– ISO/TS 19880-1, Hidrojen Yakıt istasyonları: Genel gereklilikler, güvenlik ve performansları hakkında önemli kılavuzlar sağlayarak hidrojen yakıt istasyonlarının yaygınlaşmasına katkıda bulunacaktır. Hidrojen üretimi ve dağıtımından hidrojenli bir aracın sıkıştırılması, depolanması ve yakıt ikmaline kadar her şeyi kapsamakta ve bu alanda 2017 yılında yayınlanacak olan Uluslararası Standart için faydalı bir basamak oluşturmaktadır.
Gösterge Paneli
Gösterge panelinize hızlı bir bakış, araçların ne kadar bağlantılı olduğu ve bunun giderek arttığı konusunda size bir fikir verecektir. GPS’inizden lastik basıncınızın düşük olduğunu söyleyen diğer göstergelere ve sensörlere kadar, kablosuz olarak iletişim kuran araç içi gömülü sistemler arasında sürekli bir etkileşim vardır. Bu birbirine bağlılık arttıkça siber saldırı riski de artıyor ve sadece güvenliğimizi değil kişisel bilgilerimizi de tehdit ediyor. Yakın zamanda, araçlarda siber güvenliğin oluşturulmasına yönelik öneriler ve çözümler sunarak bu sorunları ele alacak standartlar üzerinde çalışmalar başlatılmıştır.
ISO/TS 204 Alt başlığında olan standartlardan bazıları şu şekildedir;
- ISO/TC 22/SC 31 Veri iletişimi
- ISO/TC 22/SC 32 Elektrikli ve elektronik bileşenler ve genel sistem hususları
- ISO/TC 22/SC 33 Araç dinamiği, şasi bileşenleri ve sürüş otomasyon sistemleri testleri
- ISO/TC 22/SC 34 Tahrik, güç aktarma organları ve aktarma organları sıvıları
- ISO/TC 22/SC 35 Aydınlatma ve görünürlük
- ISO/TC 22/SC 36 Güvenlik ve etki testleri
- ISO/TC 22/SC 37 Elektrikle çalışan araçlar
- ISO/TC 22/SC 38 Motosikletler ve mopedler
- ISO/TC 22/SC 39 Ergonomi
- ISO/TC 22/SC 40 Hafif ve ağır ticari araçlar, otobüsler ve römorklara yönelik özel hususlar
- ISO/TC 22/SC 41 Gazlı yakıtlar için özel hususlar
- ISO/TC 22/AG 2 Otomatik sürüş koordinasyon grubu (ADCG) Çalışma grubu
- ISO/TC 22 – ISO/TC 204: Yönetişim Çalışma Grubu
- ISO/TC 22/SAG Stratejik danışma grubu Çalışma grubu
- ISO/TC 22/WG 17 Kod VIN – Kod WMI Çalışma grubu
- ISO/TC 22/WG 18 Dış koruma
- ISO/TC 43/SC 1 – ISO/TC 22 WG: Sıcaklığın lastik/yol gürültü testine etkisi
- ISO/TC 43/SC 1 – ISO/TC 22 WG: Karayolu taşıtlarından gürültü emisyonunun (harici) ölçümü
- ISO/TC 43/SC 1 – ISO/TC 22 WG: Engellenen kuvvetlerin yerinde ölçümleri
- ISO/TC 43/SC 1 – ISO/TC 22 WG: Aktif bir bileşen tarafından oluşturulan dinamik kuvvetlerin bir test tezgahından bir araca aktarılmasına yönelik yöntem
- ISO/TC 146/SC 6 – ISO/TC 22 WG: Araç iç mekanlarındaki uçucu organik bileşiklerin belirlenmesi
ISO Web sitesinin taşımacılıkla ilgili bölümünden daha fazla bilgi edinebilirsiniz: www.iso.org/iso/cars
* kaynak
