Kripto Varlıkların Denetlenme Çağı Başladı
Kripto varlıklar ilk ortaya çıktığında, çoğu kişi bu dünyanın tamamen merkeziyet siz, denetimsiz ve özgür bir alan olacağını düşündü. Ancak para büyüdükçe, riskler de büyüdü. Artık milyonlarca lira değerinde dijital varlıklar, “güven” üzerine kurulu platformlarda saklanıyor.İşte tam bu noktada, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) devreye girdi ve Türkiye’de kripto varlık hizmet sağlayıcılarına yönelik düzenlemeleri başlattı.
Amaç: Yatırımcıyı korumak, şeffaflığı artırmak ve sektörü sürdürülebilir hale getirmek.
Düzenlemelerin Arka Planı
SPK, 2018 yılında iki önemli düzenleme yayımlamıştı;
- Bilgi Sistemleri Bağımsız Denetim Tebliği,
- Bilgi Sistemleri Yönetimi Tebliği,
Bu iki düzenleme aslında klasik finans kuruluşları için hazırlanmıştı. Ancak 2025’te yapılan güncellemelerle kripto varlık hizmet sağlayıcıları da bu kapsamın içine alındı. Artık kripto şirketleri, tıpkı bankalar gibi bilgi sistemlerini güvenli, erişilebilir ve denetlenebilir biçimde yönetmek zorunda.
Ayrıca TÜBİTAK, altyapı kriterlerini tanımlayan teknik bir kılavuz yayımladı. Bu belge, özellikle sıcak ve soğuk cüzdan yönetimi, erişim yetkileri, güvenlik önlemleri ve risk yönetimi gibi alanlarda şirketlerin uyması gereken kuralları açıklıyor.
Rezerv Kanıtı Denetimi Nedir?
SPK’nın bu yıl yürürlüğe koyduğu en yeni adım, “rezerv kanıtı denetimi” oldu. Bu denetim türü, kripto hizmet sağlayıcılarının beyan ettikleri varlıkların gerçekten sistemlerinde mevcut olup olmadığını kontrol etmeyi amaçlıyor. Yani bir platformda hesabınızda “2 Bitcoin” görüyorsanız, SPK bu varlıkların gerçekten o kurumun cüzdanlarında bulunup bulunmadığını denetliyor.
Bu yaklaşım, geçmişte yaşanan “sahte varlık kayıtları” ve “yatırımcı fonlarının başka amaçlarla kullanılması” gibi kötü örneklerin önüne geçmek için getirildi. Amacı dijital ortamda kayıtlı her varlığın fiziksel (ya da blok zincir üzerindeki gerçek) karşılığının olduğunu doğrulamak.
Denetim Nasıl Yapılıyor?
SPK, bu denetimlerin üç ayda bir yapılmasını öngörüyor. Her üç aylık dönemde, şirketlerin sistemlerinden rastgele iki gün seçiliyor. Bahsi geçen iki gün için şirketin sistemlerinde görünen varlıkların gerçekten blockchain ağlarında mevcut olup olmadığı inceleniyor. Bu denetimde toplam varlıkların en az %80’ini kapsayacak şekilde örnekleme yapılıyor ve en az 10 farklı varlık denetleniyor. Bu yöntem, kripto piyasasının karmaşık yapısına uygun bir denetim modeli sunuyor. Ancak teknik açıdan bazı zorluklar da barındırıyor.Örneğin, birçok platform geçmişe dönük “anlık varlık görüntüleri” tutmadığı için, denetim ekibi bu bilgileri sonradan manuel olarak elde etmek zorunda kalıyor. Bu da hem zaman hem maliyet açısından yük oluşturuyor.
Koruma Oranı Ne Anlama Geliyor?
Denetim sonunda hesaplanan koruma oranı, şirketin yatırımcıya gösterdiği varlık miktarının gerçekten mevcut varlıklara oranını ortaya koyuyor. Bu oran 1’in altına düşerse, yani şirket beyan ettiğinden daha az varlığı elinde tutuyorsa, durumun gerekçeleriyle birlikte SPK’ya bildirilmesi zorunlu hale geliyor. Bu sistem kripto piyasasında yıllardır eksik olan gerçek varlık doğrulamasını Türkiye’ye kazandırıyor.
Şeffaflık Detayları Neler?
Denetim raporları doğrudan kamuya açıklanmıyor sadece SPK’ya bildiriliyor. Ancak SPK, isterse şirketlerden bu raporların kamuya açıklanmasını isteyebiliyor. Bazı firmalar ise gönüllü olarak koruma oranlarını web sitelerinde paylaşmayı tercih edebilir. Bu durum sektörde “şeffaflık kültürü”nün yerleşmesi açısından önemli bir adım olarak görülüyor.
Yatırımcı İçin Ne Anlama Geliyor?
Artık yatırımcılar, kullandıkları kripto platformlarının gerçekten güvenilir olup olmadığını daha somut bir şekilde değerlendirebilecek. SPK’nın düzenlemeleri sadece teknik bir denetim değil, aynı zamanda güvenin kurumsallaşması anlamına geliyor. Rezerv kanıtı denetimi, dijital varlık dünyasında uzun süredir ihtiyaç duyulan bir “güven çıpası” haline geldi.
Türkiye’de kripto varlık ekosistemi artık daha güvenli bir döneme giriyor. SPK’nın adımları, bu piyasanın sadece dijital değil, aynı zamanda denetlenebilir, güvenilir ve sürdürülebilir bir yapı kazanmasını sağlıyor. Kısacası, kripto dünyası artık “kontrol dışı” yatırımcıların lehine daha şeffaf bir geleceğe doğru ilerliyor. Bu konu hakkında daha fazla bilgi için bizlere info@cfecert.co.uk adresinden ulaşabilirsiniz.
