Yazılım kalite standartları, yazılımın geliştirilmesi, test edilmesi ve sürdürülmesi aşamalarında uygulanan belirli kriterler ve ölçütlerdir. Yazılım standartları, uluslararası, ulusal veya kurumsal düzeyde belirlenebilir. Uluslararası düzeyde, ISO, IEEE (Elektrik ve Elektronik Mühendisleri), IEC (Uluslararası Elektroteknik Komisyonu) gibi kuruluşlar tarafından yayınlanan yazılım standartları bulunmaktadır.
Ulusal düzeyde ise TÜBİTAK, TSE gibi kuruluşlar tarafından yayınlanan yazılım standartları bulunmaktadır. Kurumsal düzeyde, her kurum kendi yazılım standartlarını belirleyebilir. Bu standartlar, yazılımın kalitesini artırmak, güvenilirliğini sağlamak ve işlevsel olmasını temin etmek için kullanılır. İşte bazı temel yazılım kalite standartları:
ISO 25000 (SQuaRE): Yazılım kalitesini belirlemek ve ölçmek için uluslararası bir standarttır. Bu standart, işlevsellik, güvenilirlik, kullanılabilirlik, verimlilik, bakım ve taşınabilirlik gibi farklı özellikleri değerlendirir.
ISO 9000: Genel kalite yönetim standartları içeren ISO 9000, yazılım geliştirme süreçlerinde de kullanılabilir. Bu standart, süreç yönetimi, kaynak yönetimi ve sürekli iyileştirme gibi prensipleri içerir.
IEEE 730: Yazılım testi için standartlar sunan IEEE 730, yazılım test planlarının hazırlanması, test raporlarının oluşturulması gibi test süreçlerini yönetmek için kullanılır.
Capability Maturity Model Integration (CMMI): Yazılım süreçlerinin yetkinlik seviyelerini belirlemek ve iyileştirmek için kullanılan bir modeldir. Yazılım geliştirme süreçlerini 5 farklı seviyede değerlendirir.
ISO/IEC 9126: Bu standart, yazılım kalitesini belirli ölçütlere göre değerlendirir ve bu ölçütler arasında yazılımın işlevselliği, güvenilirliği, kullanılabilirliği ve verimliliği bulunur.
ISTQB (International Software Testing Qualifications Board): Yazılım testi alanında sertifikasyon standartları sunan bir kurumdur. Test profesyonellerinin eğitimi ve sertifikasyonu için rehberlik sağlar.
Bu standartlar, yazılım geliştirme sürecinde kaliteyi artırmak için önemlidir. Farklı endüstriler ve şirketler, kendi özel gereksinimlerine göre belirli standartları uygulayabilir veya bu standartları temel alarak kendi iç yazılım kalite standartlarını oluşturabilirler.
Yazılım Standardının Avantajları;
Kaliteli bir yazılım, kurumlara pek çok avantaj sağlayabilir:
- Müşteri Memnuniyeti: Kullanıcı dostu, güvenilir ve sorunsuz çalışan yazılım, müşterilerin memnuniyetini artırır. Bu da kurumun itibarını yükseltir ve sadık müşteri kitlesini artırır.
- Verimlilik Artışı: İyi tasarlanmış yazılım, iş süreçlerini optimize eder ve otomasyon sağlar. Bu da çalışanların verimliliğini artırır ve iş yükünü azaltır.
- Hata Azaltma: Kaliteli yazılım, hata oranlarını düşürür ve bu da hatalardan kaynaklanan maliyetleri ve zaman kayıplarını azaltır.
- Rekabet Üstünlüğü: Kaliteli bir yazılım, rakiplerinizden farklılaşmanızı sağlar. Yenilikçi, güncel ve işlevsel bir yazılım, pazarlama avantajı sağlayabilir.
- Güvenlik Sağlama: Güvenlik odaklı yazılım, müşteri verilerinin korunmasını sağlar ve olası siber saldırıları minimize eder
- Uyumluluk ve Standartlar: Kaliteli yazılım, sektör standartlarına uyumlu olma ve yasal gerekliliklere uygunluk sağlama konusunda avantaj sağlar.
- Maliyet Tasarrufu: İyi planlanmış, kaliteli bir yazılım, ileriye dönük bakım maliyetlerini ve sistemler arası uyumsuzlukları azaltabilir.
- Gelişen İş Süreçleri: Kurum içi iletişimi, veri paylaşımını ve iş birliğini artırarak iş süreçlerini iyileştirebilir.
Yazılım Standardının Dezavantajları;
Kaliteli yazılımın genellikle olumlu etkileri olduğunu söylemek daha yaygındır, ancak bazı durumlarda dezavantajlar da olabilir:
- Yüksek Maliyetler: Kaliteli yazılımın geliştirilmesi genellikle daha fazla kaynak ve zaman gerektirir. Bu durum, başlangıçta yüksek maliyetlere neden olabilir.
- Gecikmeler ve Zaman Kaybı: Daha fazla test, deneme ve düzeltme süreci, yazılımın piyasaya sürülmesini geciktirebilir. Bu da zaman kaybına ve hızlı hareket etme avantajını kaybetme riskine yol açabilir.
- Karışıklık: Kaliteli yazılım genellikle daha fazla özellik, esneklik ve güvenlik sağlar. Ancak bu durum, yazılımın gereksinimlerinin aşırı karmaşıklığa ve kullanıcıların aşırı seçeneklere karşı kararsızlığına yol açabilir.
- Uygulama Süresinde Esneklik Azalması: Geliştirme sürecindeki katı standartlar veya karmaşık yapının yanı sıra değişiklik yapılmasını zorlaştırabilir. Bu da esneklik ve hız açısından bazı kısıtlamalara neden olabilir.
- Uyum Sorunları: Eski sistemlerle uyumsuzluk veya geçmiş veri aktarımı sorunları yaşanabilir. Bu durum, yeni yazılımın mevcut altyapıya uyum sağlamasını zorlaştırabilir.
Yazılım standartları, yazılım geliştirme yaşam döngüsünün her aşamasında uygulanabilir. Standartların uygulanması, dikkatli bir şekilde planlanmalı ve yönetilmelidir. Bu konuda daha fazla bilgi için info@cfecert.co.uk adresinden bize ulaşabilirsiniz.
