Türkiye’de yapay zekâ teknolojilerinin hukuk düzenine entegrasyonu mevzuat, stratejik planlama, kurumsal yapılanma, yönetişim modelleri ve teknik kapasite alanlarında da çok yönlü bir süreci ifade etmektedir. Bu süreçte yürürlüğe konulan normatif belgeler, uygulayıcı kurumlar ve teknik düzenlemeler, hukuk güvenliği ilkesine ve temel hakların korunmasına odaklıdır.
2021 yılında yayımlanan ve yürürlüğe giren Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi 2021–2025, bu düzenleyici sürecin ana omurgasını oluşturmuştur. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı eşgüdümünde hazırlanan strateji belgesi, hukuki ve etik değerleri merkez alarak yapılandırılmıştır. Stratejide yapay zekâ sistemlerinin gelişimine ilişkin temel hedefler belirlenirken, aynı zamanda yönetişim ilkeleri de tanımlanmıştır.
Strateji Belgesinde Yer Alan Temel İlke ve Değerler,
- İnsan haklarına ve hukukun üstünlüğüne saygı,
- Veri egemenliği ve mahremiyetin korunması,
- Şeffaflık ve açıklana bilirliğin tesisi,
- Emniyet, ölçülebilirlik ve denetlenebilirlik,
- Hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkesi,
- Toplumsal kapsayıcılık ve etik uyum,
- Çok paydaşlı yönetişim anlayışının teşvik edilmesi.
Strateji belgesi normatif yönlendirme sunmakla kalmayıp, aynı zamanda kamu kurumlarının uygulama kapasitesini güçlendirmeye yönelik yapısal reformları da içermektedir. Özellikle eğitim ve istihdam alanında tanımlanan politika setleri, yapay zekâ alanında uzman insan kaynağı oluşturulmasına yöneliktir.
Bununla birlikte, kamu personeline yönelik ileri analitik eğitimler düzenlenmesi, özel sektör eğitim programlarına yönelik sertifikasyon sistemlerinin geliştirilmesi ve ulusal meslek standartlarının tanımlanması, stratejide yer alan kurumsal hedefler arasında yer almaktadır.
Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi ayrıca, Türkçe büyük dil modelinin geliştirilmesini hem teknik hem kültürel bir hedef olarak değerlendirmektedir. Bu süreçte gönüllü topluluk katılımı ile açık kaynaklı bir model geliştirilmesi planlanmaktadır. Yerli yapay zekâ uygulamalarının teşvik edilmesi amacıyla ulusal yarışmalar düzenlenmekte; bu yarışmalarda geliştirilen teknolojilerin fikrî mülkiyet rejimine uygun biçimde korunması için “Fikri Mülkiyet Rehberi” yayınlanmıştır.
Veri yönetişimi açısından kritik adımlardan biri, kamu kurumlarının sahip oldukları verileri belgeleyerek araştırmacı ve geliştiricilerle paylaşması için “Merkezi Kamu Veri Alanı” oluşturulmasıdır. Bu alanın teknik yeterliliği, işlemci kapasitesi ve altyapı kalitesiyle desteklenmekte, hukuki yönetişim ilkeleriyle uyumlu biçimde kullanılmaktadır.
2024–2025 yıllarını kapsayan Güncel Eylem Planı, 12. Kalkınma Planı ile uyumlu olarak revize edilmiştir. Bu plan, stratejik hedefleri uygulama düzeyine indirgeyen somut yapılar içermektedir. Plan dahilinde;
- Her hedef için ilgili sorumlu kurumlar,
- Uygulayıcı ve destekleyici kuruluşlar,
- Zaman çizelgeleri ve metrik tabanlı performans göstergeleri net olarak belirlenmiştir.
2024 yılı Ekim ayında kurulan TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu, yapay zekâ ve bağlantılı teknolojilerle ilgili mevzuat geliştirme süreçlerine teknik katkı sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Komisyon, alanında uzman akademisyenler, sektör temsilcileri ve kamu kurumlarının uzman kadroları ile birlikte çalışmakta; açık oturumlar, teknik raporlamalar ve kamuya açık belgelerle faaliyetlerini yürütmektedir. Komisyonun amacı, mevcut düzenlemelerdeki eksiklikleri tespit etmek, öneri geliştirmek ve yasal çerçevenin olgunlaştırılmasına katkı sağlamaktır.
Bu süreçlerin tamamlayıcısı niteliğindeki bir diğer yapı da Kişisel Verileri Koruma Kurumu (KVKK) tarafından yayımlanan rehber niteliğindeki bilgi notlarıdır. 19 Ocak 2024 tarihli Deepfake Bilgi Notu, görsel ve işitsel manipülasyonların birey hakları üzerindeki etkilerini ele almakta; doğrulama teknolojilerinin geliştirilmesi, kullanıcı farkındalığının artırılması ve etik kodların oluşturulması yönünde tavsiyeler sunmaktadır. 8 Kasım 2024 tarihli Sohbet Robotları Bilgi Notu ise, yapay zekâ tabanlı otomatik konuşma sistemlerinin veri işleme süreçlerini ele almakta, özellikle açık rıza, şeffaflık, tasarımsal gizlilik ve profilleme riskleri çerçevesinde değerlendirme yapmaktadır.
Yapay zekâ alanındaki bu yönetişim yapısı, 24 Haziran 2024’te TBMM’ye sunulan Kanun Teklifi ile birlikte yasal güvenceye kavuşturulmak üzere somutlaştırılmıştır. Etik ilkeler ve güvenlik standartlarını içeren teknik düzenlemeleri,
- Teknoloji sağlayıcıları, geliştiriciler ve kullanıcılar için açık sorumluluk sınırlarını,
- Kişisel verilerin korunmasına ilişkin düzenlemeleri,
- Denetim ve belgelendirme sistematiğini ve
- Sektörel rekabetin desteklenmesine yönelik hükümlerin bütününü kapsamaktadır.
Bu bütüncül yapı doğrultusunda, Türkiye’de tetkik, uygulama ve sertifikasyon sistemlerinin entegrasyonunu sağlamak amacıyla sunduğumuz eğitimler, katılımcılara teorik ve aynı zamanda yapay zekâ sistemlerine yönelik uygulamalı içeriklerle teknik yetkinlik kazandırmayı hedefler.
Sunulan ISO/IEC 42001 kurs programlarımız:
- Yapay Zekâ Yönetim Sistemi Bilinçlendirme Eğitimi,
- Yapay Zekâ Yönetim Sistemi Uygulama Eğitimi,
- Yapay Zekâ Yönetim Sistemi İç Tetkikçi Eğitimi,
- Yapay Zekâ Yönetim Sistemi Baş Tetkikçi Eğitimi,
Yapay zekâ sistemlerinizin bilgi ve veri güvenliği stratejisini etkin biçimde denetleyerek paydaşlarınıza güven verebilir, sektördeki yerinizi güçlendirebilirsiniz. Kayıt olmak ve daha fazla için bizimle info@cfecert.co.uk adresinden iletişime geçebilirsiniz.
